Recent lanceerde de Kamer van Volksvertegenwoordigers een website om online petities en wetsvoorstellen in te dienen. Bij deze vernieuwing kunnen we sceptische kanttekeningen plaatsen zoals de ondemocratische drempel van 25.000 handtekeningen of de vrijblijvende aard van deze burgervoorstellen. Bovendien ontbreekt de essentie: overleg tussen burgers en de uiteindelijke beslissing door de burgers. Burgerinitiatieven die niet in de smaak vallen bij een meerderheid van de partijen hebben zo geen kans op slagen, ondanks hun democratische legitimiteit.
Zoals enkele van de eerste initiatieven aantonen, bestaat er nog een risico. Partijen kunnen onder het mom van burgerinspraak hun eigen programma’s legitimeren. Medewerkers van een partij lanceren een initiatief en de achterban steunt dit massaal. Dit fenomeen heet vote brigading. Dat lijkt niet zo mooi, maar misschien is dat niet eens zo erg. Burgers die politiek actief zijn, zullen nu eenmaal meer geneigd zijn om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Bovendien zet het een idee op de agenda, eerder dan een partij, laat staan een mediagenieke personaliteit. Daarom een ideetje: maak de voorstellen anoniem. Laat niet zien van wie het initiatief komt, zodat burgers (met of zonder partijlidkaart) kunnen kiezen of ze voor een idee zijn.
Anderzijds verraadt dit fenomeen een groter, dieper probleem met dit inspraakmiddel. De politiek actieve burger is meestal mannelijk, hoger opgeleid, middenklasser, enz… Om de wil van de burger te kennen, volstaat dit dus niet. Daarvoor is een middel als een gelote burgerassemblee eigenlijk beter.
Dit is echter al een positieve stap naar meer democratie, ook nog om volgende redenen:
- Iedereen kan een voorstel indienen, ongeacht leeftijd of nationaliteit. Om een petitie te ondertekenen gelden enkel de minimumleeftijd van 16 jaar en verblijf in België als voorwaarde.
- De petities kunnen online met het eID worden ingediend en ondertekend. Dit garandeert een bescherming van onze privacy op federaal niveau én het neemt administratieve drempels weg.
- De weg die hiermee wordt ingeslagen, is dubbel. Enerzijds wordt het internet een praktische basisvoorwaarde om deel te nemen aan het politieke leven. (Vrij internet als basisrecht.) Anderzijds effent dit het pad naar digitale verkiezingen. Aangezien het eID gebruikt kan worden voor petities, belastingen en het steunen van kieslijsten, is het een kleine stap naar online verkiezingen.
Neem zelf een kijkje. Hier vind je een interessant voorstel waar veel van de piraten achter staan!
